گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری (PQR)
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری – (Procedure Qualification Record) سندی است که شامل روش‌های ایجاد و آزمایش نمونه‌های جوش و نتایج نهایی آنها می‌شود. گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری، قبل از سند دستورالعمل روش جوشکاری (WPS) تهیه و تنظیم می شود. به‌طور ساده، گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری یک سند پشتیبان برای WPS است. این گزارش به‌عنوان مدرکی عمل می‌کند که نشان می‌دهد WPS موردنظر می‌تواند جوش‌های قابل قبولی تولید کند. در این مقاله، همه چیز درباره گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری و نقش آن در WPS توضیح داده شده است.
فهرست مطالب :
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری چیست؟
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری که به اختصار به آن PQR می گویند، یک سند پشتیبان برای WPS است. این گزارش شواهدی ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد یک روش جوشکاری الزامات تعیین شده برای جوش‌های تولید شده را برآورده می‌کند. بر اساس اظهارات انجمن جوشکاری آمریکا، قبل از تدوین WPS، باید مجموعه‌ای اولیه از روش‌ها و مواد تعیین شود. مجموعه‌ای از جوش‌ها با استفاده از یک روش اولیه ایجاد می‌شوند. سپس، این جوش‌ها به صورت مکانیکی آزمایش می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که تمام الزامات مربوطه را برآورده می‌کنند. پس از آن، اگر نتایج آزمایش قابل‌قبول باشد، گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری تأیید می‌شود. در نهایت، این گزارش به عنوان پایه‌ای برای تدوین یک یا چند پیش‌نویس WPS عمل می‌کند.
مشخصات دستورالعمل روش جوشکاری (WPS) چیست؟
مشخصات دستورالعمل روش جوشکاری Welding Procedure Specification (WPS) ، سندی است که راهنمایی برای ایجاد مؤثر یک جوش فراهم می‌آورد که تمام الزامات کد و استانداردهای تولیدی مربوطه را برآورده می‌سازد. WPS مانند یک نقشه راه برای جوشکاران است که جزئیات تمام عناصر ضروری پیش از اجرای جوش موردنظر را شامل می‌شود. این سند شامل اطلاعاتی مانند: دامنه جریان (آمپراژ)، گرید فلز پایه، ترکیب گاز محافظ (shielding gas composition)، طبقه‌بندی فلز پرکننده (filler metal classification) و دماهای پیش‌گرمایش و بین‌پاسی می باشد.
فرم گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری :
همان‌گونه که گفته شد، سند PQR شامل توضیحاتی از یک فرآیند جوشکاری است که الزامات استاندارد یا کد مورد استفاده را برآورده می‌کند. مهندس جوش تعیین‌شده باید PQR را در فرمی که در استاندارد یا کد توصیه شده است، تهیه نماید.
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری باید شامل موارد زیر باشد:
- شناسایی فلزات پایه با ترکیب شیمیایی آنها (درصد وزنی)
- شناسایی کد، استاندارد و مشخصات طبق الزامات
- اندازه‌گیری جریان، ولتاژ، سرعت حرکت (در صورت لزوم)، و آمپرها که با ولت‌متر و آمپرمتر در حین جوشکاری اندازه‌گیری شده‌اند
- شناسایی فرآیند یا فرآیندهای جوشکاری، طبقه‌بندی و قطر الکترود یا سیم جوش، نوع گاز یا گازهای استفاده‌شده همراه با نرخ جریان
- نتایج آزمون
نمونه هایی از فرم PQR
نمونه شماره 1:
نمونه شماره 2:
اطلاعات مورد نیاز گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری
در فعالیت‌های جوشکاری، از سند PQR برای تأیید یک دستورالعمل یا WPS جهت فرآیند جوشکاری، ضخامت خاص مواد و مواد مصرفی جوش استفاده می‌شود. یک PQR معتبر باید شامل موارد زیر باشد:
- ضخامت / گرید فلز پایه
- تنظیمات جریان و ولتاژ
- تاریخ
- فلزات پرکننده استفاده شده (طبقه بندی الکترود، قطر یا اندازه سیم، نوع گاز و نرخ جریان)
- پیکربندی اتصال
- قطبیت DCEP یا (AC)
- نوع منبع قدرت جوشکاری
- شماره WPS و PQR
- فرآیند یا فرآیندهای جوشکاری استفاده شده
- عملیات حرارتی پس از جوش (در صورت لزوم)
- دماهای پیش‌گرمایش و بین‌پاسی (در صورت لزوم)
شخص مسئول باید تمام اطلاعات فوق را در فرم PQR درج نماید تا رکوردی دقیق از دستورالعمل جوشکاری ثبت شود.
آزمایش‌های مورد نیاز برای تأیید PQR
تأییدیه PQR مطابق با استانداردهای ASME بخش IX یا AWS D1.1 نیازمند انجام سه نوع آزمایش است. وضعیت تأیید PQR بر پایه یک دستورالعمل جوشکاری صحیح است که باید روی یک نمونه آزمایشی (test coupon) اجرا شده و جوش حاصل مطابق با استاندارد یا کد مربوطه مورد بررسی قرار گیرد.
آزمایش های موردنیاز گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری:
- آزمایش بصری (Visual Examination) : این بررسی ظاهر جوش را ارزیابی می‌کند که شامل جستجوی هرگونه نقص، ترک یا سایر عیوب است.
- آزمایش تخریبی (Destructive Test) : این آزمایش شامل گرفتن نمونه جوش و آزمایش آن برای بررسی مقاومت آن تحت تنش است. آزمایش‌های تخریبی اجباری شامل آزمایش خمش و آزمایش کشش طبق AWS D1.1 و ASME بخش IX است.
- آزمایش غیرتخریبی (Non-destructive Test) : این فرآیند شامل استفاده از اشعه ایکس یا امواج فراصوت (التراسونیک) برای بررسی جوش بدون آسیب رساندن به آن است.
- آزمایش‌های تکمیلی (Supplementary Tests) : در صورت درخواست کارفرما یا بر اساس مشخصات فنی پروژه، ممکن است این آزمایش‌ها شامل: آزمایش سختی، آزمایش ضربه CVN (Charpy V-Notch Test)، آزمایش خوردگی و آزمایش برش ماکرو جوش باشند.
گزارش آزمایش رکورد تأیید دستورالعمل جوشکاری (PQR Test Report)
گزارش آزمایش PQR سندی است که نتایج آزمایش صلاحیت روش جوشکاری را دربر می‌گیرد. هدف اصلی این آزمایش ارزیابی مناسب بودن روش جوشکاری (pWPS) برای استفاده در تولید است.
به‌طور کلی، گزارش آزمایش PQR شامل اطلاعاتی درباره عملکرد جوش انجام شده، پارامترهای جوشکاری استفاده شده و خواص فلز جوش (مانند: استحکام کششی، حد تسلیم، انعطاف‌پذیری، چقرمگی و غیره) است. شخص مسئول می‌تواند با استفاده از این اطلاعات تشخیص دهد که آیا دستورالعمل جوشکاری مورد نظر برای کاربرد تولیدی مناسب است یا خیر.
تفاوت‌های PQR و WPS
تفاوت‌ها به شرح جدول زیر است:
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری | WPS |
گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاریPQR – | WPS – مشخصات روش جوشکاری |
PQR نتایج واقعی جوشکاری یک اتصال با استفاده از روش‌های مشخص‌شده در WPS را ثبت می‌کند | WPS روش‌های خاصی را که برای جوشکاری یک اتصال خاص استفاده خواهد شد، مشخص می‌کند |
PQR یک چک لیست برای اطمینان از برآورده شدن رضایت‌بخش دستورالعمل‌ها است | WPS مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های جوشکاری است |
PQR ابتدا ایجاد می‌شود | برای ایجاد WPS به گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری نیاز است |
PQR یک چک لیست با خطوط خالی و فضاها برای یادداشت‌های نوشته‌شده است | WPS معمولاً پر از جملات، متون و تصاویر متعدد است |
PQR سندی است که در حین و پس از بازرسی مورد توجه قرار می‌گیرد | سند WPS قبل از بازرسی مورد توجه است |
PQR خاص است | WPS عمومی است |
PQR معمولاً درباره دامنه‌ها صحبت نمی‌کند | WPS به‌عنوان راهنمای جوشکار شناخته می‌شود |
PQR یک سند خارج از صنعت است و معمولاً توسط اشخاص دارای مجوز انجام می‌شود | جوشکاران از WPS در کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و صنایع استفاده می‌کنند |
هر دو PQR و WPS در جوشکاری استفاده می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که جوش‌ها الزامات و دستورالعمل‌های مورد نیاز را برآورده می‌کنند. بنابراین، گزارش تأیید دستورالعمل جوشکاری یک سند مهم در WPS است. این گزارش دستورالعمل‌های جوشکاری مهمی را به جوشکاران و مهندسان قبل از انجام روش‌های جوشکاری ارائه می‌دهد.
مترجم: حجت الله کاتوزی
منبع:
https://www.weldinginfo.org/welding-technology/procedure-qualification-record-pqr/#google_vignette
